Монголчууд эмээлийн хонхыг дээш нь харуулж тавихыг төдийлөн таалдаггүй. Хойд бүүрэг дээр нь босгож тавих юм уу доош харуулан гөлмийг дээр нь тохон эвхэж тавьдаг. Эмээл дэрлэж унтахыг цээрлэнэ. Зөрчвөл….
Арга барагдахад аргалын утаандаа утуулж суувал аминд өлзийтэй юмсанж. Бараг тавиад сая малтай болж буй өнөө үед өвөг дээдсийн мянга мянган жил гал голомтоо бадрааж ирсэн аргал, хоргол, хөрзөн хааяагүй….
Эрт урьдын цагт одоогийн Говь-Алтай аймгийн Эрдэнэ сум Чандмань, Бигэр сумын заагт оршдог. Өлийн даваа гэдэг газарт тэнгэр газрын аль нэгтээгээс нэгэн үзэсгэлэн гоо бүсгүй бий болжээ. Түүний нүд гялбам….
Бид найз нөхөд, гэр бүл, эрхэм нандин хүмүүстэй ямар нэгэн баярт үйл явдал тохиолдоход бэлэг өгдөг. Гэвч бэлгийг зүгээр ч нэг гарт тааралдаж, сэтгэлд хүрснээ сонгож хэн нэгэнд өгдөггүй аж…..
Ургахын улаан наран нь дээр хөөрсөн нарнаасаа илүү олон өнгийн гэрэл, илүү хурц тод эрчим туяа цацруулдаг учраас хүмүүн эртлэн босч өөртөө эрчмийг тосон авах нь чухал. Энэ нь хүмүүний….
Хүн төрөх үедээ хүйсний төвдөө үндэслэж төрдөг. Японд үүнийг ‘Хара’ гэдэг. Харакири гэдэг үг эндээс үүсэлтэй. Хара бол хүйс, кири гэдэг нь хөнөөх. Хүн төрөлхтний амьдрал харакири болж хувирсан байна…..
Битгий зов доо, битгий шанал! Хүн бүр угийн Бурхан чанартай. Тохиолдож байгаа бүхэн чинь ердөө л өнгөн хэсэгт бий болж байгаа, хуурмаг төдий зүйл. Угийн төрөлх, мөнхийн чанарт чинь огтоос….
Чи залуу насаа таашаана. Хөгшрөх үед буурай үеэ ч бас таашаана. Буурай насанд өөрийн гоо сайхан бий. Тэр нь залуу хүнд байхгүй. Залуу нас бол эрч хүчээр дүүрэн боловч өнгөц….
Монголчууд бид “буян арвижиг” хэмээн бэлгэдэж айл бүр даллаганы уутыг бурхан шүтээндээ залдаг. Даллаганы уутыг хүмүүс өөрсдөө хийж болно. Хэмжээ нь өөрийнхөө мухар тохойноос багагүй байхаар хийх бөгөөд түүнээс бага….
Ханилах хүнийхээ удмыг хар гэж монголчууд зүгээр ч нэг хэлчихээгүй хэрэг. Удмыг нь хар гэдэг үгний цаана хэр их мөнгөтэй, хэр царайлаг, хэр боловсролтой хүн бэ гэсэн шалгуур огт байхгүй…..
